4.0 materialak: BDIH eta ekonomia zirkularra

Materialen berrikuntzak aurrerapen nabarmenak ekarri dizkio historikoki euskal industriari produktu berrien garapenean eta lehendik dauden ekoizpen-prozesuen hobekuntzan. Gaur egun, eta datozen urteetan, Material Aurreratuen berrikuntza izango da funtzionalitate berriak sartzeko eta horien propietateak hobetzeko ardatz nagusia, eta euskal ETEen produktu eta prozesuei balio erantsi handiagoa emango die, jasangarritasunaren gunea ahaztu gabe.

Jasangarritasuna ekonomia zirkularrarekin lotuta dago. Kontzeptu ekonomiko horren helburua da produktuen, materialen eta baliabideen (ura, energia…) balioa ekonomian ahalik eta denbora gehienean mantentzea, eta ahalik eta hondakin gutxien sortzea. Ekonomia berri bat ezarri nahi da, zirkularra eta ez-lineala, produktuen, zerbitzuen, hondakinen, materialen, uraren eta energiaren «bizi-zikloa ixtea» printzipioan oinarritua. Gaur egun, Euskadiko ekonomia zirkularra Barne Produktu Gordinaren %1,12 da, eta 764 milioi euroko diru-sarrera gordinak ditu urtean. Hala dio IHOBEk eta Eusko Jaurlaritzako Ingurumen, Lurralde Plangintza eta Etxebizitza Sailak egindako Ekonomia Zirkularraren Diagnostikoak.

Diagnostiko horren arabera, irtenbide berritzaile zirkularragoak jarriko balira, lehengaien kontsumoan batez beste %6 aurreztuko litzatekeela kalkulatzen da, eta horrek 2.000 milioi euro aurreztuko lituzke euskal industrian. Metalaren (siderurgia, galdaketa, produktu metalikoak) eta mugikortasunaren (automozioa, aeronautika) sektoreek euskal industriaren balizko aurrezkiaren erdia metatuko lukete.

Artikulu hau lehengaien kontsumoa murriztu eta alternatibak bilatu eta horien birziklapena eta berrerabilpena sustatu nahi dituzten EAEko ETEei zuzenduta dago.

SPRI Taldeak, BDIHren eskutik, ETEen jasangarritasun-beharretara bideratutako zerbitzuak eskaintzen dituzten gaitasunak konbinatzen ditu material aurreratuen nodoan. Zerbitzu horiek industriari laguntzen diote ekodiseinu lanetan eta osagaien bizi-zikloaren azterketan, garapen jasangarriaren erronkei erantzuteko, eta materialen bizitza erabilgarria luzatzen eta birziklagarritasuna zehazten laguntzen dute.

Adibidez, TEKNIKER hainbat funtzionaltasun gehigarri dituzten materialak garatzen ari da. Funtzionaltasun horiek gai izan daitezke birusen aurkako gainazalen sorkuntzan egokitzeko eta aplikatzeko, COVID-19 gaixotasunaren aurkako borrokan laguntzeko eta babesteko. Funtzionalitate berri horiek ez dute aldatzen azken produktuaren bizi-zikloa, eta, kasu batzuetan, luzatu egin dezakete, eta, besteak beste, 3Dko geometria duten osagai industrialen gainazal-testurizazio aktiboa oinarri hartuta garatzen dira. Horri esker, 3Dko geometria duten osagai industrialak fabrikatu daitezke, eskala mikro eta submikrometrikoaren gainazal-testura dutenak, eta horrek mikrobioen kontrako izaera ematen dio osagaiari bakterio desberdinekiko.

CEITek, bestalde, osagai konplexuak sortzeko aukera ematen du, materialaren erabilera optimizatuz, Near Net Shape Instalazio Pilotuan hainbat ekipo konbinatuz. Instalazio horretan, osagai handiak, ertainak eta txikiak teknika egokienak erabiliz ekoitzi daitezke. Aktibo horrek, halaber, errendimendua doitzeko aukera ematen du, neurrira bereziki diseinatutako tratamendu termikoen eta hautsen bidezko estalduren bidez.

GAIKERek, Material Plastikoen eta Konpositeen Fabrikazio Unitatetik, hainbat zerbitzu eskaintzen ditu ekonomia zirkularrerako: plastikoen eta konpositeen piezak eta hondakinak prozesuaren ondoren birziklatzeko sistemak garatu eta ezartzea, karbono birziklatuan oinarritutako produktuak garatzea, produktuen materialen birziklagarritasuna fase guztietan aztertzea, materialen zirkulartasuna optimizatzeko ekodiseinua, eta materialen, prozesuen eta produktuen bizi-zikloaren iraunkortasuna ebaluatzea, ikuspegi batetik. Zerbitzu horiek enpresekin erabili ditu, hainbat industria-sektoretako I+G proiektuen testuinguruan.

TECNALIAk, ekonomia zirkularrarekin lotutako hainbat aktibo ditu, baina horien artean, baliabideak balorizatzeko, gai kritikoak ordezkatzeko eta ekonomia zirkularrerako instalazio pilotua azpimarratzekoa da. Teknologia hidrometalurgikoetan, pirometalurgikoetan, iono metalurgikoetan eta horien konbinazioetan oinarritutako balorizazio-prozesuak garatzeko instalazio horiek (laborategia eta instalazio pilotuak), hondakinak kudeatzeko arazoei irtenbidea emateko aukera ematen dute. Jarduketa horiek, hondakinetan dauden eta lehengai arrunten (balio ekonomiko handiko metalak edo metal kritikoak, adibidez) ordezko gisa erabil daitezkeen balio handiko elementuak berreskuratzean edo ezpurutasunak ezabatzeko tratamenduaren ondoren kutsatu gabeko hondakinak berrerabiltzean oinarritzen dira. Aktiboaren barruan sartzen dira, halaber, industria metalurgikorako diseinatutako instalazioak, eraginkortasun energetikoarekin eta baliabideekin lotutako garapenetarako, eta ekonomia zirkularreko kontzeptuetarantz bideratuta, hala nola labe berrietara, berokuntza-sistema berrietara, metalak hondakinetatik, mineraletatik edo zepetatik berreskuratzeko prozesu berrietara eta industria-hondakinetatik energia berreskuratzeko prozesuetara.

Zerbitzu horiei laguntzen dieten material aurreratuen nodoaren aktiboen zerrenda osoa BDIHren katalogotik sar daiteke, eta enpresa bakoitzaren behar indibidualak ekipo teknikoekin alderatzeko aprobetxa daiteke, adituekin eta azken belaunaldiko ekipoekin lan egiteko segurtasunarekin.

Artikulu honetan aurkezten diren konponbideek erakusten dute BDIHko material aurreratuen nodoak enpresei laguntzen diela beren prozesuak balio erantsi handiagoko teknologietara egokitzen, eta eraginkortasun energetiko zein ekonomiko handiagoetara eta erabilitako materialei dagokienez.

BDIHren material aurreratuen nodoak eskaintzen duen horretan sakondu nahi baduzu, jarraitu 4.0 materialei buruzko artikulu-sorta honi, eta modu praktiko eta hurbilean azalduko dizkizugu nodoaren ahalmenak, aktiboak eta zerbitzuak.

Jar zaitez harremanetan BDIHrekin, zure enpresari gehien interesatzen zaizkion irtenbideak ikertzeko.