“Diagnostiko ez-inbaditzaile bat lortu dugu, zirrosiarekiko eta gibeleko minbiziarekiko arriskua dutenen jarraipena egiteko”

Ángel Santos, CEO de OWL

OWL bioteknologia-enpresa bat da, Euskadiko bio-osasunaren ekosisteman kokatuta, eta, gaur egun arte, diagnostiko ez-inbaditzaileko hiru sistema garatu eta merkaturatu ditu guztira -OWLiver Care, OWLiver eta OWLiver F2+-, alkoholik gabeko gibel koipetsuaren gaixotasuna (NAFLD) diagnostikatzeko. Mundu osoko milioika pertsonari eragiten dien gaitza da hau, eta enpresak diagnostiko zehatzago eta merkeago batean aurrera egin du, biopsiak bezalako prozedurak ordezkatuz. 

Nola jaio zen OWL? 

OWL José María Mato doktorearen ezagutzatik eta garapenetik sortu zen, Medikuntza Ikerketako Sari Nazionala eta konpainiaren sorrerako aktibo nagusia dena. 2002an sortua, farmazia industriarako metabolomika-zerbitzuen hornitzaile globala gara. Gibeleko gaixotasunetarako eta prebalentzia handiko beste gaixotasun batzuetarako saiakuntza klinikoei laguntzea dugu ardatz nagusi bezala, bai eta metabolomikak funtsezko eginkizuna betetzen duen indikazioen ikerketa ere, tratamendu farmakologikoen eta biomarkatzaileen aurkikuntzen jarraipena barne. 

Hasieratik, NASHeko farmazia- eta bioteknologia-konpainia ugarirekin eta mundu osoko ikerketa-erakundeekin elkarlanean aritu ginen gibelaren esparruan, analisi metabolomikorako plataforma esklusiboaren sorrerari esker. Gainera, NASHaren gaixotasunaren (sindrome metabolikoarekin eta obesitatearekin lotutako gaixotasuna) diagnostiko klinikorako plataforma bat garatu dugu, eta, AEBtan bakarrik, 30 milioi gaixo baino gehiagori eragiten die. 

Gertu dago zuen  20. urteurrena. Atzera begira, zeintzuk izan dira zuen aurrerapen garrantzitsuenak? Zergatik? 

Alde batetik, Owliverren garapena, merkatuko test ez-inbaditzaile zehatzena dena eta % 86ko zehaztasuna duena, eta gibel koipetsu ez-alkoholikoaren gaixotasunak igarotzen dituen fase guztiak detektatzeko gai dena. Gainera, odol-analisi soil bat da, eta horrek screening masiborako gaitasuna eta kostu oso txikia ematen dio beste metodologiekin alderatuta. Horretaz gain, OWla F2+ ere azpimarratu behar da. Metabolomikan oinarritutako testa da, eta, serum-lagin soil baten bidez, NASHa duten pazienteetan fibrosi esanguratsuko kasuak detektatzeko aukera ematen du. 

Bestalde, 2019an hitzarmen bat sinatu genuen Rubió laborategiekin, Espainian berrogeita hamar urte baino gehiagoko esperientzia duten laborategia, eta produktu hori AEBetan merkaturatu nahi dugu, gure diagnostikoen arloa sendotu eta mundu mailako erreferente gisa kokatu ahal izateko. 2019an ere, Barc Lab enpresarekin aliantza estrategikorako akordio bat sinatu genuen, saiakuntza klinikoetan teknologia metabolomikoa ezartzeko. 

Bioteknologia osasunaren esparruan urrats esanguratsuak emateko giltza da. Zuen berrikuntzekin hobekuntza esponentziala gertatzen ari dela uste duzue? 

Bai. Diagnostiko ez-inbaditzailearen arloan egiten dugun berrikuntzak aukera ematen du espezialistek pronostiko txarra duten pazienteekin lan egiteko, orain arte ezin baitzuten paziente horien jarraipen erraza egin. Paziente horien detekzioa oso garrantzitsua da; izan ere, diagnostikatutako pazienteak zirrosiarekiko eta gibeleko minbiziarekiko progresio-arrisku handiena dutenak dira. Beraz, ospitaleetako unitate espezializatuen jarraipen estua behar dute. Gainera, paziente horien identifikazioa oso garrantzitsua da, horiek izango baitira gaixotasunaren barruko tratamendurako hautagaiak (NAFLD/NASH), kontuan hartuta industria farmazeutikoa paziente-talde horretan ari dela ahalegintzen, oso larria baita. 

Bestalde, Owliver testak, odol-analisi soil bat denez, screening masiborako gaitasuna ematen du, hau da, oso erraza da herritar guztiei egitea. Era berean, erosoa da pazientearentzat eta ospitalearentzat; izan ere, 200 dolarreko kostua du eta % 95eko aurrezpena biopsiarekiko, ez da inbaditzailea eta ez dago beste organo batzuk kaltetzeko arriskurik. 

Duela gutxi OWla F2+ soluzioa aurkeztu duzue. Zer da eta nola funtzionatzen du? 

OWde F2+ metabolomikan oinarritutako test bat da, serum-lagin soil baten bidez, NASHA eta fibrosi larria duten pazienteak detektatzeko aukera ematen duena; gibeleko gaixotasun larriak, zirrosia edo gibeleko minbizia izateko arriskua duten pazienteak. 

Testa 12 lipidoko eta 3 parametro klinikoko (gorputz-masaren indizea, AST eta ALT) talde baten identifikazioari esker eraikitako algoritmo bat da, eta fibrosi larria duten pazienteak hautatzeko aukera ematen du. Pazienteari odol-lagin bat ateratzen zaio, OWL instalazioetara bidaltzen da, eta han metabolitoak ateratzen dira, eta algoritmoa aplikatzen da, probaren emaitza-txosten bat sortuz. Test hau paneleko gainerako testetatik aparte erabil daiteke, baina medikuarentzat eta pazientearentzat balio gehien ematen duena panel osoa da, pazienteak gaixotasunaren fase zehatzean sailkatzeko aukera ematen baitu. 

Zer emaitza izan ditu soluzio horrek? 

Soluzioak zehaztasun diagnostiko handia du, eta gibel koipetsuaren egoerari buruzko informazio oso osoa ematen du; izan ere, agerian uzten du koipea dagoela, esteatohepatitisa dagoen ala ez, eta fibrosiaren sormena esanguratsua den ala ez. 

Proba ez-inbaditzailea bat dela da beste abantailetako bat. Horretarako, odol-proba baino ez behar da, gaur egungo prozedura estandarrarekin konparatuz, biopsiak egitea eskatzen baitu. Gainera, prozedura horren ezaugarriak direla-eta, denbora-tarte laburretan egin daiteke, eta gaixotasunaren progresioa eraginkortasunez detektatzeko aukera ematen du. 

Euskal enpresen artean berrikuntza bultzatzeko, enpresa txiki eta ertainetatik konpainia handietaraino, SPRI Taldeak Hazinnova eta Innobideak bezalako programak eta laguntzak ditu. Hemen kontsulta daitezke.