Euskal osasun publikoaren berrikuntzen erdia inguru merkaturatze prozesuan daude

Euskadiko erakunde publiko sanitarioen sareak berrogeita hamar bat berrikuntza ditu une honetan. Haien artean melanomak diagnostikatzeko metodo eta gailuak edo bizi-ohitura osasungarriak sustatzeko aplikazioak daude, besteak beste. Berrikuntza, Ikerkuntza eta Osasuneko Euskal Fundazioaren (BIOEF)  datuen arabera, sistema osoak 46 garapen teknologiko aktibo dituzte 2020aren hasieran. 

Sistemaren barne Osakidetza, , BioDonostia, Biocruces Bizkaia ikerketa sanitarioko institutuek, Kronikgunek eta  BIOEF daude. 46  horietatik, erdia inguru,% 44, enpresen eta kanpoko beste erakunde batzuen esku daude dagoeneko, eman diren ustiapen-akordioen bidez. Horrela, aurretiazko balorizazio, ziurtapen eta industrializazio prozesuak gauzatzen ari dira, bioosasunaren arloko irtenbide horiek praktika klinikora eta merkatura irits daitezen. Bioaraba, BioDonostia eta Biocruces Bizkaia ikerketa sanitarioko institutuak, Kronikgune eta  BIOEF bera daude. 46  horietatik, erdia inguru, %44a, enpresen eta kanpoko beste erakunde batzuen esku daude dagoeneko, ustiapen-akordioen bidez. Horrela, balorizazio, ziurtapen eta industrializazio prozesuak gauzatzen ari dira, bioosasunaren arloko irtenbide horiek praktika klinikora eta merkatura irits daitezen. 

Datu horiek Euskadiko sare publikoko osasun-arloko eta ikerketa biosanitarioko profesionalak egunero biltzen duten ezagutzaren transferentzia islatzen dute. Pazienteen eguneroko premiei oso lotuta dauden ideien eta jakintzaren bolumen handia barne-ekintzailetzako eta ikerketako prozesuen bidez eraldatzen dira eta, modu honetan, pertsonen bizi-kalitatea hobetzeko ondorioak biderkatu ditzaketen transferentziak lortu ahal dira. Garapenen %35a Osakidetzako praktika klinikoan dago txertatuta jada.  

Ezagutza hori askotan Zientzia, Teknologia eta Berrikuntzaren Euskal Sareko beste eragile batzuekin egindako elkarlanaren bidez eman da (ia erdia), eta inguruko enpresetan negozio aukerak sortzen ditu. Ustiapen-lizentziaren akordioa duten garapen guztietatik, %60a Euskal Autonomia Erkidegoko enpresenak dira, eta, horrela, Euskadiren garapen sozioekonomikoan laguntzen dute. 

46 garapenetatik, %48a teknologikoak dira: material eta gailuei lotutako bederatzi ekimen, bioteknologiarekin eta diagnostiko molekularrarekin lotutako beste bederatzi eta botikei lotutako lau. Gainerako garapenak (%46a, 21 guztira) osasun-ingurunean IKTen ezarpenean arreta jartzen dute batez ere eta beste %6a, hiru kasu, antolamendu-berrikuntzarekin lotuta daude. 

BIOEF Euskadiko sektore publikoaren fundazioa da eta Eusko Jaurlaritzaren Osasun Sailaren barne kokatzen da.  BIOEF OTRI (Ikerketako Emaitzak Transferitzeko Bulegoa, bere erderazko izenagatik) bat du, eta OTRI honek jabetza intelektual eta industrialeko eskubideak kudeatzeaz eta euskal osasun-sistema publikoan garatutako I+G+b jardueretatik eratorritako emaitzak transferitzeaz arduratzen da. 

15 patente-familia abian  

Euskadiko osasun-sistema publikoak gaur egun abian ditu 15 patente familia ditu, 12 nazioartekoak eta hiru nazionalak. Halaber, bi erabilgarritasun-eredu daude, sei garapeni erantzuten dieten zortzi marka-erregistro, ‘know how‘ industria-sekretu gisa babestutako bost asmakizun eta 18 garapen -azken hauetatik, gehienek IKTekin lotura estua dute eta jabetza intelektualeko eskubideen babesa dute-.   

Garapenen artean, honako hauek daude: Osakidetzan txertatuko diren IKT soluzioak, softwareak eta ‘serious games‘-ak, besteak beste, tabakoaren mendekotasuna gainditzeko programetan edo gazteen obesitatearen tratamenduetan erabili izango direnak;  istripu zerebrobaskularrak izateko arriskua identifikatzeko biomarkatzaileak; edo melanoma diagnostikatzeko eta iragartzeko metodoak. Badira, halaber, loaldiko apnearen tratamendurako edo paziente ahulak identifikatzeko gailu medikoak, bai eta estrategia terapeutiko berrien garapenak ere, gibeleko gaixotasun polikistikoa tratatzeko molekulen diseinuarekin edo jada ezagunak diren sendagaien erabilera berrien azterketarekin. 

Biozientzien eta osasunaren aurrerapenen eremua  Eusko Jaurlaritzak espezializazio adimenduneko estrategiaren (RIS3) barruan identifikatutako hiru arloetako bat da.  BIOEFek biozientzien eta osasunaren ataleko idazkaritza teknikoa du estrategia honetan, eta haien lana aurrerapenak ezagutaraztea eta enpresak eta klusterrak beste arlo batzuekin harremanetan jartzeko lan egiten du.