Arantza del Pozo, Vicomtech: “Gero eta enpresa gehiago jotzen dute guregana hizketaren eta hizkuntzaren teknologiak fabrikazioan eta osasun sektorean txertatzeko interesarekin, prozesuak optimizatzeko”

Mundu digitala geroz eta interaktiboagoa da. Interneten egindako bilaketek, laguntzaile birtualek edo ‘online‘ itzulpen-sistemek erabiltzaileen bizitza errazten dute Hizketaren eta Hizkuntza Naturalaren Teknologiei esker. Teknologia hauek automatikoki prozesatzen dituzte mintzamena eta giza hizkuntza. Donostian egoitza duen eta BRTA aliantzako kide den Vicomtech ikerketa-zentroa erreferente bat  bihurtu da Adimen Artifizialaren eta Visual Computing-en ikerketa aplikatuan, eta industria eta osasun sektoreetako gero eta erakunde gehiago laguntzen ditu. Arantza del Pozo Hizketa eta Hizkuntza Naturalaren Teknologien zuzendariak azaldu duenez, garapen teknologikoak aurrera egiten jarraituko du, “inguratzen gaituzten makina eta gailuekin dugun interakzioa pertsonen artean duguna bezalakoa izatea lortu arte“. 

Zertan datza Hizkeraren eta Hizkuntza Naturalaren Teknologiak? 

Giza hizkuntza eta hizketa automatikoki prozesatzea helburu duen teknologia multzo bat da. Hainbat aplikazio daude, hala nola ahotsaren ezagutza eta sintesia, testu-dokumentuetatik informazioa bilatzea eta ateratzea, itzulpen automatikoa edo elkarrizketa-laguntzaileak. Bizi garen mundu digitalean, sarritan erabiltzen ditugu gure eguneroko bizitzan. Adibidez, Interneten bilaketak egiteko, Google Translate-ren bidez beste hizkuntza batzuetan dauden webguneak itzultzeko edo Alexa, Cortana, Siri edo Google Assistantekin interakzioa izateko. 

Komunikazioetan egindako azken aurrerapenen ondorioz, aurrera pausoak egin behar izan dira Hizkuntza Naturalaren Prozesamenduan . Zer bilakaera izan du sistemak azken urteotan, eta zer aplikazio ditu? 

Hitzen irudikapen semantikoan aurrerapen handia egon da eta aurrez entrenatutako hizkuntza-ereduak daude, hizkuntza anitzeko bilioi bat testuekin ikasitakoak, idatzizko hizkuntza ulertzeko gai direnak. Teknika horiei esker, hizketa naturalaren prozesamenduaren aplikazio tradizionalak erraz molda daitezke, hala nola izendatutako entitateak detektatzea edo sentimenduak aztertzea, domeinu eta hizkuntza espezifikoetara. Gainera, gaur egungo bilatzaileak gure galderei erantzun zehatzagoak emateko gai diren sistemetarantz eboluzionatzen ari dira.  

Azken urteotan, elkarrizketa-sistemen garapena ere garrantzitsua izan da. Nola lortzen da sistema horiek erabiltzailearentzat lagunkoiagoak eta eraginkorragoak izatea? 

Gaur egungo elkarrizketa-sistemen gaitasunak mundua ulertzeko eta ezagutzeko mugatuak dira oraindik, eta, beraz, gehienek testuinguru eta zeregin zehatzetara bideratuta dituzte beren interakzioak (adibidez, ohiko galderak eta erantzunak, saldoa kontsultatzea, billeteak erostea, etab.). Kasu horietan, oso garrantzitsua da erabiltzaileari sistemaren gaitasunei buruz informazioa helaraztea eta bere interakzioak gidatzea, arrakasta izan dezan nahiz eta makinak erabiltzailea behar bezala ez ulertzea. Funtsezkoa da, halaber, sistema huts egindako interakzioekin aldian-aldian birdiseinatzea, akatsak konpontzen ikas dezan. 

Zer ibilbide dute hizketaren teknologiek osasunaren esparruan? 

Alde batetik, testu klinikoen prozesamenduak Historia Kliniko Elektronikoaren informazioa “anonimo bihurtzeko” eta egituratzeko aukera ematen du. Gaur egun, oraindik ez da historia klinikoa Big Data ikerketarako edo erabakien euskarrirako aplikazioetan ustiatzen. Bestetik, ahots bidezko elkarrekintza naturaleko sistemek, gizarte eta osasun arloei  egokituta, informazioa erregistratzeko lanetan laguntza eman ahal diete profesionalei, eta baita pazienteei ere bai, laguntza eta jarraipena erraztuz. Hainbat euskal enpresekin lankidetzan ari gara bi lan-ildo horietan. 

Nola egiten dio aurre Euskadiko teknologia eta industria sareak sektore hori hartzen ari den garrantziari? Badakigu teknologia horiei etekina ateratzen Euskadi espezializatuta dagoen sektore guztietan? 

Maila teknologikoan, Euskadik mintzamenaren eta hizkuntzaren teknologietan espezializazio handia duten eta erreferente diren eragileak ditu nazioarte mailan. Industria mailan, nagusiki hizkuntzen prestakuntzaren, itzulpenaren eta eduki digitalen arloko enpresak biltzen dituen Hizkuntzen Industriaren sektoreaz gain, gero eta erakunde gehiagok jotzen dute guregana fabrikazioaren arloan eta osasun-gizarte sektorean  hizketaren eta hizkuntzaren teknologiak integratzeko, prozesuak optimizatzeko helburuarekin. 

Noraino irits daiteke Hizketaren Teknologia? 

Pertsonok ditugun komunikazio-mekanismo naturalak hizketa eta hizkuntza dira. Haien garapen teknologikoak aurrera egiten jarraituko duela uste dut, inguratzen gaituzten makina eta gailuekin dugun interakzioa gure artean duguna bezalakoa izatea lortu arte. Oraindik lan asko dago egiteko, baina mereziko du. 

Euskal enpresen artean berrikuntza bultzatzeko, enpresa txiki eta ertainetatik konpainia handietaraino, SPRI Taldeak Hazinnova eta Innobideak bezalako programak eta laguntzak ditu. Hemen kontsulta daitezke.