Quantum Mads: “Azkarrak izan behar gara Euskadi konputazio kuantikoan erreferente izan dadin”
Azken urteetan, konputazio kuantikoa indar gehien duen teknologietako bat da, besteak beste, finantza-sektorean eta 4.0 industrian. Konputagailu edo ordenagailu kuantiko batek qubits-ak (edo cubitak) erabiltzen ditu operazioak egiteko oinarrizko unitate bezala, ordenagailu klasikoen bits tradizionalen ordez. Horrek kalkuluak askoz azkarrago ebaztea ahalbidetzen du, baita ohiko ordenagailu batek argitu ezin ditzakeen arazoak konpontzea ere. Konputazio kuantikoa oraindik ez da teknologia heldua. Ordenagailuak izugarriak dira, eta bere gaur egungo egoerak informatikaren lehen urratsen antza du.
Hala ere, Euskadin hainbat ekimen zuzentzen ari dira eremu publikoan eta pribatuan, konputazio kuantikoarekin lotutako ekosistema bat sortzeko. Ingurune berri honetako eragileetako bat Quantum Mads da, 2020. urtearen amaieran ofizialki eratutako ‘startup’ arabarra, hilabete batzuk daramatza martxan ordea. “Quantum Madsen jatorria 2019an dago, Innolab Bilbaok antolatutako ‘quantum computing’ -eko ‘hackaton’ batean parte hartu genuenean”, gogorarazi du Eriz Zaratek, Quantum Madseko CEOak. “Bertan, konputazioa eta teknologia kuantikoak ikertzen dituzten EHUko QUTIS taldeko jendearekin harremanetan jarri ginen. Feeling ona izan genuen, eta gure enpresan, Zarate-Mateo Algorithmic Systems, jarduera dibertsifikatu nahi genuenez, erabaki genuen Ekintzaile bat aplikatzea Quantum Mads sortzeko, Zarate-Mateo Algorithmic Systemsen ‘spin-off’ bat bezala “.
Hilabete gutxiko ibilbidea duen konpainia honek bederatzi langile ditu, eta lehen proiektuak garatzen ari da, Fujitsu multinazionalarekin hain zuzen ere, Zaratek azaltzen duen bezala: “Fujitsuren hardware batek, Digital Annealer deitzen denak, inspirazio kuantikoa du optimizazio arazoak konpontzeko. Horrela, algoritmo berritzaileak garatzen ditu eta horiek konpainien esku egongo dira hodei-online zerbitzuaren bidez. Talde misto bat sortu dugu kriptodiruaren salerosketarekin eta inbertsio-zorroen optimizazioarekin lotutako bi proiektutan lan egiteko”.
Izan ere, Quantum Madsen helburua konputazio kuantikoaren abantailak demokratizatzea da, edozein enpresak edo erakundek erabil dezakeen ‘softwarea’ garatuz, bere CEOak zehazten duen moduan: “Hainbat erakundek erabili ahal izango dituzten SaaS, Software as a Service, plataformak eta ‘frameworks’ soluzioak garatu nahi ditugu, modu espezifikoan, konputazioarekin konpondu ezin diren beharrei irtenbidea emateko”.
Konputazio kuantikoaren erabilgarritasun zehatzei dagokienez, Eriz Zaratek adibide zehatz batzuk ematen ditu: “Finantza zorroak optimizatzeko, alde batetik, informazioa prozesatzeko azkartasuna eta aktiboen eremu handiago baten kontsiderazioa izango lirateke abantailak. Ohiko konputazioarekin optimizatzeko simulazio modeloetan 20 eta 50 aktibo artean hartzen dira kontuan. Konputazio kuantikoak, ordea, 300 aktibo arte iristea ahalbidetuko luke. Hardware kuantikoak gaitasun horiek jasan ahala gertatuko da hori. Orain, ordenagailu kuantiko unibertsalek qubit kopuru jakin bat dute, eta ez daude guztiz prestatuta aurreikusten den guztia egiteko”. “Industriari aplikatuta, konputazio kuantikoak zentzu handia du ekoizpen-plantak optimizatzeko, iragarpen meteorologikoak egiteko, ekoizpen-unerik onenak ezartzeko… datu-kopuru handia prozesatzearekin zerikusia duen guztian. Konputazio kuantikoak adimen artifizialeko ereduak denbora errealean entrenatzea eta inplementatzea ahalbidetzen du”.
Euskadi erreferentziazko ingurune bihurtzen ari da konputazio kuantikoarekin zerikusia duen guztian, baina bide luzea dago aurretik; izan ere, beste herrialde batzuk oso aurretik ditugu, Quantum Mads-en arabera: “Gure helburua, EHUko QUTIS taldearekin, Innolab Bilbaorekin eta beste erakunde batzuekin batera, Euskadin konputazio kuantikoko hub bat sortzea da, baina hori azkar egin behar da. Alemaniako Gobernuak 1.000 milioi euro publiko bideratu ditu konputazio kuantikoa garatzeko. Frantziak 1,8 bilioi euro bideratuko ditu konputazio kuantikoan. Espainiako garapena oso txikia da oraindik, eta Espainiako konputazio kuantikoko konpainiak Euskadin daude. Bide onetik goaz, baina azkar ibili behar dugu eta, agian, hori gehiago suspertu behar dugu, paradigma-aldaketa batean gaudelako. Gobernuak eta ‘venture capital’ –a paradigma aldaketa horretan zentratzen ari dira, eta hor egon behar dugu, lehiakorrak izan nahi badugu. Azkarrak izan behar gara Euskadi konputazio kuantikoan erreferente izan dadin “.
Quantum Madsen etorkizuna “sortzen ari garen algoritmoak inplementatzea eta egiten ari garen probak produkziora eramatea” da. Beste erronka bat tamaina handitzeko pizgarri ekonomikoak aurkitzea da: “Hilabete batzuk barru finantzaketa erronda bat irekiko dugu hazteko eta Frantzian, Alemanian edo Estatu Batuetan sortzen ari den hub handiaren parean lehiatzeko”, ondorioztatu du Eriz Zaratek.
Lotutako albisteak
Surphasek merkatuan parekorik ez duen teknologia garatzen du eta gatzgabetzeko planten eraginkortasuna handitzea lortzen du
Donostiako ETEak, Europako Batzordearen 2,5 milioiko dirulaguntza lortuta, iragazkien egoera aurreikusten du denbora errealean; hala, geldialdi teknikoen % 60 murrizten du
Kimaiwi: “Gure proposamen teknologikoa balioztatzean eta nazioarteko turismo-industriaren aurrean proiektatzean zentratu gara”
Startup arabarrak online irtenbideak garatzen ditu turismo-sektorearentzat, eta hazkunde eta babes handia izan du bere bederatzi hilabeteko bizitzan.
NAW: “Gure abantaila lehiakorra 10 urte bitarteko kirol-oinetako minimalista eskaintzea da”
Silvia Echeverríak, NAWren sortzaileak, oinetako minimalistak postura-osasunean eta garapen biomekanikoan haurtzarotik helduarora arte nola eragin dezakeen azaltzen du.
Isabel Urbano: “Novia Salcedo Fundazioarekin praktiketan dauden gazteen %60k kontratu bat lortzen dute”
Novia Salcedo Fundazioak 45 urte inguru eman ditu ikasketa-ingurunetik lan-mundurako trantsizioa errazten, prestakuntza praktiko ez-laboraleko programen bidez.
AIDTEC Solutions :“Ekintzaileak zaindu egin behar ditugu”
Nekazaritza jasangarriagoa lortzeko soluzioetan espezializatutako startuparen sortzaileetako bat da Izaskun Oribe