Iratxe Las Hayas: “Emakumeok enpresaren erabaki estrategikoak hartzen diren lekuan egon behar dugu”

Iratxe Las Hayas

Iratxe Las Hayas euskal ingeniariak 25 urtetik gorako eskarmentu profesionala du Ingeniaritza Industrialaren eta Aeroespazialaren munduan, zuzendaritza nagusiko postuetan gehienetan. Halaber, esperientzia nabarmena du enpresen nazioartekotzearen arloan, batez ere emakumearen ikuspegitik. Horregatik, Merkataritzaren Estatu Idazkaritzak sustatutako “Merkataritza Domina” eman diote berriki, Emakumea eta Nazioartekotzea kategorian. Ildo horretatik, eta gogoeta-prozesu heldu baten ondorioz, bi agertoki horietan duen ezagutza guztia eskaintzea erabaki du, beharra izan dezaketen beste enpresa batzuentzat. Horregatik sortu du Smart Jidoka eta zuzendari bazkidea da.

Nolakoa izan zen aitortzaren unea?

Ederra izan zen. Baina apur bat izugarria. Aitortza hori sorpresa izan da niretzat, ezagutzen eta espero ez nuen zerbait izan zelako. Ekainean deitu zidaten saria emango zidatela jakinarazteko eta duela gutxi eman didate Madrilen, arlo honetako ministroa buru zuen zeremonia batean.

Eta zergatik uste duzu jaso duzula halako saria? 

Nire bizitza profesional osoan industriari lotuta egon naiz nazioartekotze handiko enpresetan, eta enpresa horien salmenten ehuneko altu bat nazioartekoak ziren. Eta ekintzailetzaren indarrari eta emakumearen rolari oso lotuta dagoen industria da, bai nazioartekotzean, bai beste arlo batzuetan. Bestalde, erakunde askorekin aritu naiz lankidetzan. Hortaz, egin dudan zerbaitek inpaktua izan du norbaitengan uneren batean. Pentsatzen dut nire ibilbidea ikusiko zutela eta aitortza jasotzea merezi nuela pentsatuko zutela.

Irmo diozu “apelaezina” dela enpresen kanpora begirako arloaren erantzukizunarekin zerikusia duten lanpostuetan gero eta emakume gehiago egotea. Zergatik?

Ni dibertsitatearen aldekoa naiz, oro har, giza kapitalaren aberastasuna baita. Baina, egiaz, dibertsitatea ez da erraza; normalean dugun afinitatearengatik sortzen ditugulako loturak beste pertsonekin, baina desberdintasunetik abiatuta hazten gara. Hortaz, enpresek dibertsitatea sustatzearen aldekoa naiz, eta, zehazki, generoarena. Alde batetik, justizia sozialagatik eta, bestetik, emaitzak ematen dituelako. Horregatik, uste dut emakumeok erabaki estrategikoak hartzen diren lekuan egon behar dugula, enpresaren norabidea zehazten duten erabaki horietan. Eta nazioartekotzearen arloan, enpresei eta ekonomiari eragiten dion erabaki estrategiko batean, emakumeek egon behar dute.

Zergatik uste duzu daudela hain emakume gutxi nazioartekotzean?

Nazioartekotzeak dituen ezaugarri batzuk direla eta, zailagoa da emakumeen presentzia handitzea. Alde batetik, familiaren kontziliazioa eta baldintza soziala direla eta, lan horrek bidaiatu beharra dakarrelako berekin. Eta, bestetik, esportazio gehien egiten dituen sektorea industriarena delako, eta industrian, zoritxarrez, emakume gutxi daudelako, emakumeen eskari txikia duten profil tekniko eta teknologikoak behar direlako… Horrenbestez, euskal enpresen nazioartekotzean emakumeen presentzia handitzeko lana azkartu egin behar da, ez delako egun batetik bestera gertatuko.

Entzun dugunagatik, oso lotuta dago hori STEAM bokazioekin…

Hala da, bai. Oro har, lanbide horiekiko bokazioa murriztu egin da denborarekin, baina nesken kasuan beherakada are handiagoa da. Ikerketa ugari daude horri buruz, baina kontuan izan behar da halaber lanbide horiek ez direla oso ikusgarriak ikasleentzat. Beraz, ikastetxeek lana dute egiteke arlo horretan, emakumeak industriara hurbiltzeko eta eskari oso handia duten lanbide horiek haiei hurbiltzeko. Eta ahal bada, modu anitzean egin behar da, emakumeen parte-hartze handiarekin.

Duela ez denbora asko, bazirudien kuota positiboak edo merituak beharrezkoak zirela errealitate hori sustatzeko. Arlo horretan urte asko daramatzatenek nola ikusten dute egoera hori?

Nik uste dut kuota eta meritua ez daudela lehiatuta, beti esan izan dut. Eta uste dute jende asko dagoela prestatuta postu horietarako, baina batzuetan ikuspegia zabaldu beharra dago. Dibertsitatea ez da erraza, esan dudan moduan. Errazagoa da afinitate gehiago duzun jendearekin eta erabakiak askoz azkarrago hartuko dituzunekin esertzea mahai baten bueltan, ez duzunekin baino. Emakume asko daude erabakiak hartzeko postuetarako eta erantzukizun-postuetarako prestatuta, eta, horregatik, kuotak funtsezkoak dira niretzat.

Eta meritua?

Merituak balio du meritu hori eman diezazuketela frogatzeko; hortaz, hori frogatzeko aukera eman behar dizu norbaitek. Aukera hori ematen ez badizute, ezin izango duzu frogatu eta frogatzen ez baduzu, ez duzu meriturik izango. Sorgin-gurpila da. Horregatik, kuoten aldekoa naiz, eta prozesu hori azkartzeko modu bakarra dela uste dut. Agian egunen batean ez da beharrezkoa izango, baina gaur-gaurkoz, kuota eta meritua jarriz gero, biak lortuko dituzu.

Ildo horretatik, 25 urteotan bildutako eskarmentu horrekin guztiarekin sortu duzu Smart Jidoka. Zertan datza bere jarduerak zehazki?

Smart Jidoka aholkularitza-enpresa bat da, eta gure bezeroei beren lehiakortasuna hobetzen laguntzen diegu. Negozioaren eta kudeaketaren lau arlotan jarduten dugu: estrategian, gobernantzan, prozesuetan eta pertsonetan. Eta bezeroen neurrira diseinatzen ditugun proiektuen bitartez, inpaktu handiko emaitzak lortzen laguntzen diegu. Gure helburua da gure inguruneko garapen ekonomikoari eta sozialari ekarpena egitea. Hau da, enpresei beren emaitzak eta lehiakortasuna hobetzen laguntzen diegu.