Viralgenek Miramonen irekiko du medikamentuak ekoizteko terapia genikoko Espainiako lehenengo lantegia

Arantxa Tapia sailburua, aurkezpenean.

50 milioi eurotik gorako inbertsioa tarteko, azpiegitura hau Europako aurreratuenetakoa izango da

Viralgenek eta Eusko Jaurlaritzak LH dualeko espezializazio programa berri bat garatzea adostu dute Bioteknologiako prestakuntza sustatzeko

Terapia genikorako bektore biralen ekoizpeneko buru bihurtu den Viralgen laborategi farmazeutikoak iragarri duenez, ekoizpen-lantegi berri bat irekiko du Gipuzkoako Zientzia eta Teknologia Parkean (Miramon), 50 milioi eurotik gorako inbertsioa tarteko. Lantegiak terapia genikoaren merkatu gero eta handiagoa hornitzeko gaitasuna izango du, Donostian egiten den saiakuntza klinikoetarako ekoizpena osatuz. Lantegiaren eraikuntza urte bukaeran hasiko da eta 2022ko udaberrian martxan egotea aurreikusi da. Azpiegitura berri hau Europan terapia genikoko tratamenduen ekoizpenean diharduten lantegirik modernoenetakoa izango da eta goi-mailako zuzeneko 200 lanpostu inguru sorraraziko ditu.

Halaxe jakinarazi dute gaur Donostian emandako prentsaurrekoan Javier García VIRALGENeko CEOak, Arantxa Tapia Eusko Jaurlaritzako Ekonomiaren Garapen eta Azpiegituretako Sailburuak, Markel Olano Gipuzkoako Ahaldun Nagusiak eta Rikardo Lamadrid Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza Saileko Teknologia eta Ikaskuntza Aurreratuen zuzendari nagusiak.

Era berean, komunikabideekiko topaketa honetan, VIRALGENek ezagutzera eman du Eusko Jaurlaritzarekin lortu berri duen akordioa, Lanbide Heziketa (LH) dualeko espezializazio programa berri bat garatzeko, Bioteknologiako zein GMPen arloko (Fabrikazio Egokirako Arauak) ekoizpen-tekniketako prestakuntza bultzatzearren.

Prentsaren aurreko agerraldian, Javier Garcíak Euskadiko erakundeen konpromisoa eta sostengua eskertu eta beren-beregi nabarmendu du “gaur hemen bi ekimen hauek iragartzeko elkartu izana, inplikatutako eragile guztien arteko lankidetzaren eredua baita”.

Lantegi berria, 14.000 metro koadroko lursail batean kokatua, modu independentean funtzionatu ahal izango duten hiru modulutan banatuko da, VIRALGENen egungo gaitasuna 15ez biderkatu ahal izateko, izan ere, konpainiak lanean dihardu dagoeneko, erregulazioaren araberako baimena jaso bezain laster produktuak merkaturatzeko prest dauden zenbait enpresarekin. Horren harira, joan den abuztuan, VIRALGENek Medikamentuaren Espainiako Agentziak emandako cGMP ziutagiria jaso zuen.

VIRALGENeko CEOak azaldu duenez, “Miramongo Parkean, mundu osoko terapia genikoaren arloko ekoizpen-gaitasunen kontzentraziorik handienetakoa izango dugu, eta gure bazkidea Esteyco izango da arkitektura diseinuaren eta egikaritzearen arloan, eta Albian ingeniaritzarenean”. “Aurre-aurrean dugu Gipuzkoa terapia genikoaren arloko ekoizpenaren munduko erreferente bihurtzeko aukera eta erronka”.

Terapia genikoan, birusetan oinarritutako teknologiak erabiltzen dira giza-ehunei edo zelulei gene terapeutikoak ezarri eta balizko akats genetikoak bertatik bertara zuzentzeko. “Terapia genikoak XXI. mendeko gaixotasunik garrantzitsuenak sendatzen lagunduko du; adibidez, minbizia, gaixotasun neurodegeneratiboak edo jatorri genetikoa duten gaixotasun arraroak”, azpimarratu du Garcíak. Horren harira nabarmendu du Ipar Amerikako medikamentuaren agentziak (FDA) terapia genikoko jarraibide berrietarako 200dik gora eskaera jasotzeko aurreikuspena duela 2020rako, eta 2025erako, terapia geniko eta zelularrerako 10 eta 20 produktu berri bitartean onar litezkeela. Produktu horien manufaktura da hedapen prozesu honen mehargune nagusietako bat, baita aukera handienetakoa ere, garapen zientifikoaren eta hazkundearen ikuspegitik.

LH dualeko programa berria

Ad hoc sortutako LHko programa berriari dagokionez, Garcíaren hitzetan, “egun Eusko Jaurlaritzarekin batera lanean dihardugu LH dualeko programa bat definitzeko. Espezializazioa tarteko duen 3 urteko plana izango litzateke. Hau da, programak Donostiako LHko ikastetxeetan ematen diren 2 urteko prestakuntza-zikloak aprobetxatuko lituzte, eta horiei espezializazioa egiteko beste urte bat gehituko genieke”. “Horren laguntzaz, ikasleek oso prestakuntza espezializatua lortuko lukete terapia genikoaren arloko produktu bioteknologikoen fabrikazioan eta kontrolean jarduteko”.

Ildo horretan, Garcíak eskerrak eman dizkio Eusko Jaurlaritzari “Ekonomiaren Garapen eta Azpiegituren Saileko teknologia eta industria programen bitartez emandako laguntzagatik eta Hezkuntza Sailaren eraginkortasunagatik. Beren-beregi nabarmendu nahi dut gure taldeak Sail horri atxikitako LHko Ezagutzaren Euskal Institutuarekin izandako lankidetza estua programaren diseinua koordinatzeko. Baita Gipuzkoako Foru Aldundiaren laguntza ere, dagokion eskumen-esparruan barruan, VIRALGENen planak inbertsioen eta talentuaren arloetan bultzatzeko”. Eusko Jaurlaritzarekiko lankidetza-hitzarmena datozen hilabeteotan sinatuko da eta 2020ko udaberrian ikasleen prestakuntza VIRALGENen egiten hastea espero da.

Bestalde, Arantxa Tapia sailburuak esan duenez, VIRALGEN “kasu paregabea eta eredugarria da, Euskadira atzerriko inbertsioa erakartzearen garrantzia frogatzen duena. Hasiera-hasieratik jakinmin bizia eragin zigun I+Ga fabrikazioarekin uztartzearen alde egin duten apustuak. Spri Taldeak koordinatu du une oro erakundeen eta enpresaren arteko lankidetza, eta ahalegin horri esker, hasierako inbertsioa finkatu eta espezializazio adimenduneko euskal estrategiarekin lotu ahal izan da osasunaren arloan barruan, gure I+G+b ekosisteman tinkatuz eta enpresaren hazkundea espazioan, jardueran eta enpleguaren sorreran zabalduz, gaur iragarritako munta handiko inbertsioaren bitartez. Horri gehitu behar diogu orain enpresaren beharren araberako prestakuntza eta trebakuntza, talentua sortzeko eta enpresaren zein sistema osoaren mesedeko balio erantsia emateko”.

Tapiak VIRALGENek Euskadiren alde egindako apustua ere aitortu du, ekimen honetarako teknologiari, industriari zein arrisku-kapitalari laguntzeko programen eta tresnen bultzadaz baliatu delarik; eta orain arte jorratutako bideak Euskadi osasun arloko ikerketarako erreferente produktibo eta erakargarritzat posizionatzen lagunduko duen itxaropena agertu du.

Markel Olano Gipuzkoako Ahaldun Nagusiak nabarmendu duenez, VIRALGENen Miramongo lantegi berriaren eraikuntza “albiste bikaina” da lurralde osoarentzat, “behin-betiko bultzada” emango baitio, erakundeek zein sektoreko eragileek “erabakimenez eta iraupenez” bultzatuta, Gipuzkoan biozientzien eta osasunaren sektorearen alde egindako apustuari. Haren esanetan, estrategia horren bitartez, Gipuzkoa, enpresa bioteknologikoen garapenerako garrantzi handiko aktiboak dituen “bio ekosistema” bihurtu da gaur egun, eta aktibo horien artean, bertako I+G+b zentroen “munta handiko gaitasun zientifiko-teknologikoak”, osasun sistema “publiko modernoa eta ongi garatua”, “ekintzailetzari laguntzeko” azpiegiturak eta erakundeak, bio-enpresa berrien belaunaldi “guztiz dinamikoa eta ongi bideratua” eta manufaktura eta IKTen arloetako “garrantzi handiko gaitasunak” nabarmendu ditu.

Olanoren iritziz, VIRALGENen lantegi berriak biozientzien sektore estrategikoan jarduera ekonomiko berria sortu eta erakartzen lagun dezakeen “trakzio-efektua” eragiteko gaitasuna izango du, eta horrekin batera, ekosistemaren gainerako eragileekin lankidetzan jarduteko “askotariko aukerak” sortzen lagunduko du talentuaren, prestakuntzaren eta ikerketaren esparruetan, besteak beste. Horren kariaz, enpresa honen sustatzaileek Gipuzkoaren alde egindako apustua aitortu eta Gipuzkoako Foru Aldundiaren laguntza eta gertutasuna eskaini dizkie VIRALGENen jarduera lurraldean garatu ahal izateko.

VIRALGENi buruz

Viralgen cGMP ziurtagiria duen rAAV ekoiztu eta mundu osoan zehar banatzen duen laborategi farmazeutikoa da, 2017an Askbio Biopharmaceuticals eta Columbus Venture Partners (arrisku-kapitaleko talde espainiarra) enpresen arteko “joint venture”-aren bitartez sortutakoa. AskBioren Pro10™ ildo zelularreko teknologia baimendua du, eta honi esker, ekoizpen-eskalatze handiagoa, errendimendu hobeak eta rAAV bidezko terapiaren doitasun handiagoa lor ditzake. Egoitza Miramongo Teknologia Parkean (Donostia, Espainia) duela, Viralgen enpresak rAAV bidezko terapia genikoko tratamenduak ekoizten ditu, konpainia farmazeutikoek eta bioteknologiaren arlokoek pazienteen bizimodua hobetzeko terapia berrien sorkuntza bizkortu ahal izateko.