Orai: “Adimen artifizialerako gure neurona-eredua euskarazko aurreratuena da ingurune eskalagarrietarako”
Adimen artifizialeko soluzioek eta tresnek azkar ugaritzen jarraitzen duten bitartean, oztopo batzuek bere horretan dirautela dirudi. Hizkuntza naturala baliabide gutxiko hizkuntzetan prozesatzearen kasua da, euskara kasu, baina Orai ikerketa zentroa dagoeneko estrategia berriak aplikatzen ari da, emaitza onekin: Llama-eus-8B garatu du, hizkuntza-eredu neuronal berri bat (LLM, Large Language Model), euskara idatzia ulertzea eta sortzea eskatzen duten adimen artifizialeko sistemak errazago garatzeko diseinatua.
Orai giza hizkuntzaren prozesamenduari aplikatutako adimen artifizialean espezializatutako Elhuyarren zentroa da. 2022an jaio zen Elhuyarreko I+G sailaren eskutik, zeinak 20 urteko ibilbidea baitzuen hizkuntza naturalaren prozesamenduaren (NLP, ingelesezko siglen arabera) esparruan. “Elhuyar Orai sortzera bultzatu zuena Hizkuntza Naturalaren Prozesamenduaren arloan saila sendotzea izan zen, merkatuak eta Euskal Herriko gizarteak hizkuntzari aplikatutako adimen artifizialean espezializatutako agente bat izateko dituzten gero eta behar handiagoekin batera. Ikerketara eta garapenera bideratutako jarduerak garatzeko planteatu zen”, azaldu du Xabier Saralegi NLP Teknologien arduradunak.
Orain, Oraik Llama-eus-8B garatu du, euskararen hizkuntza-ezaugarrietara eta kultura-ingurunera egokitutako eredu fundazionala. Hizkuntza-gaitasun formal eta funtzionalak dituen eredu neuronala da, hau da, testuinguru errealetan euskara ulertzeko eta sortzeko gai da. “Horrek balio handiko oinarria bihurtzen du askotariko sistemak garatzeko, hala nola itzultzaile automatikoak, elkarrizketa-sistemak, bilaketa-motorrak, zuzentzaileak, eduki-sortzaileak edo euskara prozesatu behar den testu-meatzaritzako sistemak”, dio Saralegik.
Arduradunaren arabera, teknologia mota horiek zeharkakoak dira eta hainbat esparrutan aplika daitezke, hala nola edukien industrian, osasun-sektorean, industrian, lege-eremuan, komunikazioan edo irakaskuntzan. “Euskararen tratamenduan emaitza oso lehiakorrak eta eskalagarriak emango dituzten hizkuntza-teknologiak garatzeko posibilitatea da aukera nagusia”.
Gaur egun, Orai Llama-eus-8B erabiltzen ari da itzultzaile automatikoen prototipoetan, material didaktikoaren sorkuntzan eta zuzentzaileetan, “etorkizun handiko emaitzekin, laster plataforma eta soluzioetara eramango ditugulakoan. Erabat sinetsita gaude beste eragile edo enpresa batzuek ere integratuko dutela beren irtenbideetan, ez baitugu ahaztu behar erabilera libreko eredua dela”, gogorarazi du Saralegik.
Hala ere, oraindik denbora falta da produktu edo soluzio horiek garatzeko: ez da berehalakoa izango, oinarrizko eredu hori benetan erabiltzen diren kasuetara egokitzeko prozesuak oraindik garapen-lana eta ikerketa aplikatua eskatzen baitu. Era berean, zentroak hazten jarraitzeko eta “Euskal Autonomia Erkidegoan zein Espainian erreferente bihurtzeko eta nazioarteko merkatuan parte hartzeko” helburuari eusten dio.
Hala ere, Llama-eus-8B-rako perspektibak onak dira: “Euskarazko hizkuntza-gaitasun formalak (arrazoiketa, munduaren ezagutza, sen ona) eta funtzionalak ebaluatzeko laborategiko testetan, 20.000 milioi parametro baino gutxiagoko ereduen artean emaitzarik onenak dituen eredu fundazionala dela frogatu da. Hala ere, ingelesez baino emaitza txikiagoak eskaintzen ditu oraindik, eta, beraz, ereduaren gaitasunak etengabe hobetzen jarraitzea eta bertsio aurreratuagoak pixkanaka argitaratzea da gure helburua”.
SPRI Taldeak euskal enpresen I+G bultzatzen du tresnekin, aktiboekin, laguntzekin, lantalde eta aliantzekin, ikerketa sustatzeko eta teknologia berriak sortzeko. Elkartek, Emaitek edo Hazitek bezalako I+Grako laguntza programak kontsulta itzazu.
Lotutako albisteak
Ibarmia: “Abangoardian egoteko eta prestazio handiko makinen fabrikazioan erreferente izateko lan egiten dugu”
Enpresa gipuzkoarrak berrikuntza teknologikoaren aldeko apustua egin du, ekoizpena optimizatzeko eta lehiakortasuna hobetzeko.
HINEk 50. urteurrena ospatuko du sistema hidraulikoetako munduko lider gisa
Olaberriko enpresak 700 langile ditu eta 200 milioiko fakturazioa, eta industrian eta energia berriztagarrietan espezializatuta dago
Pospoloak eta aterkientzako egiturak egitetik, automobiletarako motelgailuak eta norabide-zutabeak egitera
Hijos de Juan de Garay enpresaren 160 urteko historiak dibertsifikazio berezia izan du eta, gaur egun, zehaztasun handiko hodien fabrikaziorako munduko erreferente bihurtu da
Paturpat: “Produktu naturala egiten dugu, patatarekin errezetak egitean denbora eta kostuak murriztea lortzen duena”
Enpresa arabarra hirugarren fabrikazio-lerro bat instalatzen ari da, etorkizuneko produktu-eskaerei aurre egiteko, eta ekonomia zirkularreko proiektu europar batean parte hartzen ari da.
Arkaitz Etxezarreta: “DUNE proiektua erronka teknologiko eta industrial oso garrantzitsua da Errekarentzat”
Gipuzkoako enpresak Estatu Batuetan neutrinoen propietateak aztertzeko egingo den esperimentu handienean erabiliko den egituraren finkapenak egingo ditu.
“Euskararen aldeko apostua ez da bakarrik emozionala, praktikoa ere bada, enpresari balioa ematen diona” Ion Etxeberria, IKERLAN
IKERLAN 1974.urtean sortutako Ikerketa Teknologikoko zentroa da, Mondragon Korporazioko kidea. Unibertsitatean sortzen den ezagutza eta enpresetan aplikatzen den teknologiaren arteko zubi lana egiten du.
Armando Astarloa (UPV/EHU): “Talentua eta prestakuntza funtsezkoak dira erdieroaleen sektorean”
Bilboko Ingeniaritza Eskolako Teknologia Elektronikoko katedradunak Soc4cris proiektua aurkeztu zuen Basque Open Industryn: “gure lurraldeko I+G+B ekosistemaren gaikuntza aztertzen du, erdieroaleen diseinuan, fabrikazioan eta azterketan”.
Rooster Capitalek I+Gak enpresak balizko inbertitzaileekin elkartzeko duen gaitasuna aztertzen du
Arabako Boutique Aholkularitza sortu berriak osasunaren eta bioteknologiaren arloan eskaintzen ditu zerbitzuak
Semantic Systems: “PILAR proiektuaren bidez, industria adimenduna lagundu nahi dugu konektibitate eta zerbitzu soluzio osoa garatuz”
Bizkaiko enpresak soluzio teknologikoak eskaintzen dizkie enpresei eraldaketa digitaleko prozesuetan, bere salmentak handitzeko, kostuak murrizteko edo iraunkorragoak izateko.
Eva Arrilucea: “Ezin dugu teknologia- edo ekonomia-subiranotasunik izan industria subiranotasunik ez izanez gero”
Think&Do estrategia-taldearen Tecnaliako arduradunak autonomia estrategikoaren kontzeptua eta autonomia horrek lurralde baten aberastasun- eta ongizate-maila handitzeko duen garrantzia aztertuko ditu Bilbon azaroaren 13an eta 14an egingo den Basque Open Industry ekitaldian.